Verð­bólga mun hald­ast yfir 4 pró­sent allt árið, þrátt fyrir að nokkuð muni draga úr launa­hækk­unum frá árinu á und­an, en atvinnu­leysi mun hald­ast undir 4 pró­sentum á seinni hluta árs­ins. Þetta kemur fram í nýrri verð­spá Hag­fræði­stofn­unar Háskóla Íslands.

Ráða­menn hika við að beita aðhaldi

Sam­kvæmt spánni er aðhald pen­inga­stefn­unnar þessa stund­ina minna en ekk­ert, þar sem raun­vextir eru nei­kvæð­ir. Enn fremur ýtir efna­hags­stefna hins opin­bera undir eft­ir­spurn, þó að atvinnu­leysi hafi minnkað mikið um mitt nýliðið ár og hag­vaxt­ar­horfur séu góð­ar.

Stofn­unin segir að reyna muni meira á stjórn efna­hags­mála en venju­lega á næstu mán­uð­um, þar sem almennir kjara­samn­ingar renna út undir lok árs. „En ráða­menn hika við að beita efna­hags­legu aðhaldi. Þeir aðhyll­ast sárs­auka­minni lausnir, eins og áminn­ingar um ábyrgð verka­lýðs­fé­laga og aðgerð­ar­pakka sem eiga að koma í stað­inn fyrir launa­hækk­an­ir,“ bætir hún við.

Slíkar umvand­anir munu lík­lega breyta litlu, sam­kvæmt stofn­un­inni, þar sem reynslan af kjara­samn­ingum hér­lendis sýni að kaup­kröfur ráð­ast öðru fremur af ástandi á vinnu­mark­aði.

Laun og hús­næð­is­verð hækka hraðar

Verð­spá stofn­un­ar­innar byggir á vænt­ingum um að meg­in­vextir Seðla­bank­ans hækki hægt og endi í 3,5 pró­sentum í lok árs, sem er svipað spám Lands­bank­ans frá því í haust. Einnig er búist við minnk­andi verð­bólgu í við­skipta­lönd­um, líkt og alþjóða­stofn­anir gera ráð fyr­ir, auk þess sem lág­marks­laun muni hækka um 5 þús­und krón­ur.

Að þessum for­sendum gefnum telur Hag­fræði­stofnun að verð­bólga hald­ist svipuð og verið hefur út þetta ár, eða yfir 4 pró­sent­um. Einnig er búist við að launa­hækk­an­irnar verði minni en í fyrra, en þó meiri en verð­bólg­an.

Til við­bótar við miklar launa­hækk­anir telur stofn­unin að hús­næð­is­verð, sem hún segir aðal­lega ráð­ast af vaxta­stig­inu, muni hækka heldur hraðar en almennt verð­lag.

Stofn­unin bætir einnig við frá­viks­spám, þar sem nokkur óvissa ríkir um verð­lags­þróun erlend­is, en sam­kvæmt Efna­hags- og fram­fara­stofn­un­inni (OECD) eru meiri líkur á að verð­bólgan sé van­metin heldur en ofmet­in. Hald­ist verð­bólgan í við­skipta­löndum Íslands í 5 pró­sentum á þessu ári mætti búast við að verð­lag muni verða rétt yfir 5 pró­sentum hér­lendis í lok árs­ins.