Í lok árs 2020 áttu ein­stak­lingar á Ísland hluta­bréf í íslenskum félögum sem metin voru á 73,6 millj­arða króna að nafn­verði. Hluta­bréfa­eign var 6,6 millj­örðum krónum meiri, eða 9,9 pró­sent, en í lok árs 2019. 

Alls töldu 59.920 fjöl­skyldur fram hluta­bréf, 3.906 fleiri en árið áður. Þá töldu 4.921 fjöl­skyldur fram 20 millj­arða króna í erlendum hluta­bréf­um, sem var 4,4 millj­örðum króna eða 28,4 pró­sent meira en vegna árs­ins 2019. Fjöl­skyld­urnar voru 424 fleiri en þá. 

Þetta kemur fram í umfjöllun um álagn­ingu ein­stak­l­inga á árinu 2021 í Tíund, frétta­­blaði Skatts­ins, sem Páll Kol­beins rekstr­­ar­hag­fræð­ingur skrif­­ar. 

Vert er að taka fram að í tölum Tíundar er hlutafé talið fram á nafn­verði, sem gefur mjög tak­mark­aða mynd af raun­veru­legu verð­mæti hluta­bréf­anna.  Upp­lausn­ar­virði bréfanna, það sem hægt væri að fá fyrir þau ef þau yrðu seld á mark­aðsvirði nú, er miklu hærra en nafn­virð­ið. Mark­aðsvirði skráðra félaga í Kaup­höll Íslands jókst til að mynda um 312 millj­arða króna á árinu 2020.

Í fyrra jókst það um rúm­­lega eitt þús­und millj­­arða króna og var 2.556 millj­­arðar króna þegar því ári lauk. Því hefur virði hluta­bréfa skráð í íslensku Kaup­höll­ina auk­ist um meira en 1.300 millj­arða króna á tveimur árum. Vert er að taka fram að nokkrar nýskrán­ingar áttu sér stað á þessu tíma­bili. Í fyrra voru til að mynda tvær stórar skrán­ingar á aðal­markað og tvær minni á First North mark­að­inn. 

Sölu­hagn­aður dróst saman

Af hluta­bréfum er oft greiddur arð­ur. Á árinu 2020 fengu alls 8.660 fjöl­skyldur ein­hvern arð af slík­um, alls 44,4 millj­arða króna. Arð­ur­inn var 4,5 millj­örðum krónum lægri en hann var árið áður og þeim sem fengu greiddan arð fækkað um næstum fimm þús­und. Þar spil­aði kór­ónu­veiru­far­ald­ur­inn mikla rullu en þeim til­mælum var til að mynda beint til fjár­mála­fyr­ir­tækja að greiða ekki út arð um tíma eftir að hann skall á og önnur skráð félög, til dæmis í þjón­ustu­starf­semi, fóru var­lega í slíkar útgreiðslur á meðan að full áhrif far­ald­urs­ins voru að koma fram. Þá hafði far­ald­ur­inn vit­an­lega mikil áhrif á rekstur þeirra skráðu félaga sem áttu hags­muni í ferða­þjón­ustu, sem skrapp gríð­ar­lega saman þegar far­þega­flutn­ingar nán­ast lögð­ust af um tíma, og eru enn langt frá því sem þeir voru árið 2019. 

Arður af erlendum hluta­bréfum jókst hins vegar mik­ið, eða um 8,4 millj­arða króna milli ára, og 186 fleiri fjöl­skyldur fengu greiddan arð. Í Tíund segir að „um mjög mikla aukn­ingu á arði af erlendum hluta­bréfum að ræða.“

Þeir sem eiga hluta­bréf geta hagn­ast á þeim á annan hátt en að fá greiddan út arð vegna starf­semi fyr­ir­tækja. Þeir geta líka selt bréfin og leyst þannig út sölu­hagnað vegna hækk­andi gengis þeirra. 

Það virð­ist ekki hafa verið lenska á árinu 2020 að gera það í miklum mæli. Ein ástæða þess getur verið sú að aðrir fjár­fest­inga­mögu­leik­ar, eins og vextir á inn­lán­un, gáfu ekki mikla arð­semi á umræddu ári þar sem stýri­vextir voru lækk­aðir niður í 0,75 pró­sent.

Sölu­hagn­aður var 26,1 millj­arður króna árið 2020, eða 5,9 millj­örðum krónum minni en árið áður. Í Tíund segir að árið 2020 hafi 3.839 fjöl­skyldur talið fram sölu­hagn­að, en þar af töldu 3.155 fjöl­skyldur fram 23,1 millj­arð króna í sölu­hagnað af hluta­bréfum og 757 fjöl­skyldur þrjá millj­arða króna í annan sölu­hagn­að.